امضاي الكترونيكي گرچه سال هاست در تمام كشورهاي دنيا اجرا مي شود، اما در ايران به دليل فراهم نبودن زيرساخت هاي لازم از هفته گذشته آغاز شده است و از اين پس متقاضيان مي توانند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمي نسبت به صدور امضاي ديجيتال اقدام كنند تا با داشتن يك هويت مجازي، بسياري از امور اداري و مالي خود را در اين فضا انجام دهند. در اين رابطه گفت وگويي را با محمود اعلايي كارشناس مسائل انفورماتيك انجام داديم.
    
    امضاي الكترونيكي چه تعريفي دارد و چه امكاني را براي مردم فراهم مي كند؟
    در تجارت همواره يك خريدار و يك فروشنده وجود دارد كه در معاملات به روش سنتي خريدار و فروشنده همديگر را رويت مي كنند و پول به صورت نقدي يا به صورت چكي مبادله مي شود، اما در تجارت الكترونيك خريدار و فروشنده همديگر را رويت نمي كنند و يكديگر را نمي شناسند. بنابراين بايد جايي باشد كه هويت آنها احراز شود. لذا مركز صدور گواهينامه الكترونيك در سطوح مختلف هويت فرد را تاييد و يك هويت مجازي صادر مي كند تا به موجب آن معامله اي بر اساس اعتماد به صورت مجازي شكل بگيرد.
    پس، اين هويت به شكل امضا نيست.
    در واقع شبيه امضا نيست، بلكه يك شناسه ديجيتال و غيرقابل دستيابي است كه يك بخش از اين هويت مجازي در مركز صدور گواهينامه الكترونيك است و يك بخش در مدياي فرد تعريف مي شود كه آن مديا مي تواند كارت هوشمند فرد باشد. بنابراين فردي كه مي خواهد معامله انجام دهد بايد آن مديا را روي كامپيوتر نصب كند تا هنگام خريد، امضاي ديجيتال پايين آن درخواست قرار گيرد.
    
    در حال حاضر نيز مردم از طريق مجازي اقدام به خريد و فروش مي كنند. داشتن اين امضاي ديجيتال چه مزيتي دارد؟
    در شرايط فعلي ممكن است فردي اقدام به خريد محصولي كند؛ ولي بعد از ارسال محصول، خريد آن را انكار كند يا برعكس؛ اما يكي از مشخصه هاي تجارت الكترونيك داشتن امضاي الكترونيكي، عدم امكان انكار آن است، يعني براساس شناسه اي كه پايين درخواست قرار مي گيرد، افراد نمي توانند معامله انجام شده را انكار كنند.
    
    آيا امكان جعل اين امضاي ديجيتالي وجود دارد؟
    در تجارت به روش سنتي در برخي موارد شاهد جعل امضا هستيم؛ اما در تجارت الكترونيكي، موارد كلاهبرداري در دنيا بسيار ناچيز است و اگر يك هكر حرفه اي موفق به هك امضايي شود، در دنيا اين امضاها توسط مراكز بيمه، بيمه مي شود. بنابراين اگر با كلاهبرداري، پولي از حسابي به حساب ديگر واريز شود، از پوشش بيمه اي برخوردار است كه كشور ما نيز به اين سمت حركت مي كند.
    
    آيا دفاتر اسناد رسمي آمادگي لازم را براي صدور اين امضا دارند؟
    دفاتر اسناد رسمي از 100 سال پيش كار صدور گواهي امضا را به صورت كاغذي انجام مي دهند كه حال مي توانند همان كار را به صورت امضاي ديجيتال انجام دهند. از طرف ديگر سيستمي را كه وزارت بازرگاني به عنوان متولي صدور امضاي الكترونيكي تهيه كرده، امكان دسترسي را براي آنها فراهم آورده است. درواقع كار دفاتر صرفا صدور امضاست و نياز به كار تخصصي ندارد، ضمن اين كه آموزش هاي لازم نيز داده شده است. دفاتر بهترين جا براي صدور اين امضا هستند؛ يكي به دليل گستردگي آنها، دوم وجود افراد حقوقدان در اين دفاتر، سوم به خاطر اين كه اين كار را به صورت سنتي سال هاست انجام مي دهند و چهارم اين كه مردم، دفاتر را براي صدور سند قبول دارند. بنابراين با زيرساخت هاي ايجاد شده و آموزش هاي لازمي كه آنها ديده اند، آمادگي لازم وجود دارد.
    
    
    
برگرفته: روزنامه جام جم، شماره 3148 به تاريخ 18/3/90، صفحه 4 (اقتصادي)